Preek Ds. Trijnie Bouw zondag 26 juli 2020
Protestantse Gemeente Zaltbommel bijeen in de Sint Maartenskerk
bij Matteüs 13 : 44 – 52
Gemeente van onze Heer Jezus Christus,
Zo blij als een kind!
Laat ik maar met de deur in huis vallen.
Het punt dat Jezus met deze gelijkenissen wil scoren:
wie het Koninkrijk vindt is zo blij als een kind!
Dat geldt voor de landarbeider
die bij toeval de schat in de akker aantreft
en het de zijne maakt,
maar ook voor de rijke koopman
die na lang zoeken eindelijk die ene parel vindt
en het de zijne maakt.
Of je nou bij toeval erop stuit
of er al lang naar op zoek bent,
of je nou arm bent of juist rijk
wie het Koninkrijk van God tot de zijne of hare maakt
in en door deze Jezus tot de zijne of hare maakt
lijkt op die mensen
als een kind zo blij!
Zo jammer dat Jezus zelf het weer verpest
door te beginnen over jammeren en tandenknarsen
in een vuuroven…
Vooral zo jammer omdat wij mensen zo in elkaar steken
dat we wat niet goed ging en wat niet goed klinkt
vele malen beter lijken te onthouden dan omgekeerd.
Dus ga ik het er wel over hebben, maar niet al te lang.
In de preek van vorige week verwoordde mijn collega Jos
het heel mooi, hoe je bij al deze teksten het volledige plaatje
in beeld moet houden, vooral Gods voorliefde
om de volledige wereld te willen redden
en hoe God zijn zon op laat gaan over goede en slechte mensen.
Net als in het beeld van vandaag
één groot sleepnet
haalt alle vis op het droge
alle soorten die de wereldzee kent, goede en slechte.
Waarom dan toch die uiteindelijke scheiding ?
Nou, waar leven wij van op?
Als er iets is als rechtvaardigheid
dat je eerlijk wordt behandeld en het recht zegeviert.
Maar omdat de leugen soms zo snel is
dat de waarheid die nooit achterhaalt
omdat oneerlijkheid zo vaak het langst duurt
-zeker in de dagen van Jezus
waar je als gewoon mens
echt niet kon rekenen op een eerlijke behandeling,-
daarom wordt in de Bijbel uitgegaan
van iets als een laatste rechtspraak
een oordeel op het laatst
waarin toch alles wordt recht gezet.
Als troost voor wie geen recht wordt gedaan,
zodat je hier niet verbitterd of cynisch
of haatdragend wordt,
denkend dat als die ander kapot gemaakt wordt
jij daar heel van wordt,
dat je denkt dat wraak op die ander
jou zou redden,
of je hele leven zoekend naar gelijk
of naar iets anders
wat je toch niet gaat krijgen.
Jezus zegt, met heel de Bijbel:
stop daar mee
zoek jij nou maar zelf het koninkrijk en zijn gerechtigheid
hoe gebrekkig ook,
voor de volledigheid en volmaaktheid zorgt God wel.
Dus laat je vooral niet bang maken door dit soort teksten.
En natuurlijk, natuurlijk wilde ook Jezus wel, vanuit zijn liefde,
de juiste weg wijzen en waarschuwen voor de verkeerde,
zoals je dat ook zelf weleens doet bij je kinderen.
Vooral wilde Jezus die mensen te-recht wijzen,
op het rechte pad brengen,
die dachten dat ze er sowieso bij God goed voor stonden
zich onaantastbaar waanden
door hun voorname afkomst
of door hun voorname kennis
zoals bij veel schriftgeleerden.
En dat brengt ons bij het slotgedeelte
dat misschien wel het meest interessant is.
Want daar komt juist die schriftgeleerde om de hoek kijken.
Maar nu eens niet om symbool te staan
voor al die mensen die Jezus verkeerd begrepen.
“Ja’’ klinkt het ferm uit de monden van de leerlingen
als Jezus ze vraagt of ze het allemaal begrepen hebben.
‘’Ja’’!
En daarop zegt Jezus:
iedere schriftgeleerde die leerling in het koninkrijk van de hemel is geworden
lijkt op een huismeester
die uit zijn voorraadkamer
nieuwe en oude dingen tevoorschijn haalt.
Hier staan de schriftgeleerde en de discipelen niet tégenover elkaar
maar naast elkaar
sterker nog, verenigd in één persoon.
Die persoon die die twee dingen kan verenigen
lijkt op een huismeester
met een rijk gevulde voorraadkamer,
Daar bewaart hij van alles:
oude dingen, en nieuwe dingen;
dingen die van huis uit zijn geleerd
alle verhalen, geboden, psalmen, profeten,
gewoontes, gebruiken, voorbeelden, mensen,
dat alles zit in je voorraadkamer
sámen met het nieuwe
alles wat van Jezus werd geleerd
alle verhalen, gelijkenissen, geboden,
van de mens die jou aanzag
Gods wandelend evenbeeld op aarde.
Iedereen die leerling in het Koninkrijk van de hemel durft te zijn
en Jezus wil navolgen op zijn weg
lijkt op een mens met zo’n voorraadkamer
vol nieuwe maar zeker ook oude dingen van waarde
die je op zijn tijd weer tevoorschijn haalt
soms na héle lange tijd.
Ik vind dat een prachtig beeld
een mens is nooit af
maar je verzamelt een leven lang
dingen in je voorraadkamer
en de ene keer haal je dat
en de andere keer dit tevoorschijn,
de ene keer teer je op dat oude
de andere keer voldoet juist dat nieuwe;
en er zijn ook dingen die je ver weg in dat hoekje mag laten liggen.
Wat geeft dit veel aan rijkdom,
maar het vraagt ook het nodige.
Het vraagt om iets
wat gezocht wordt
maar niet altijd gevonden,
iets wat soms verborgen
en zeldzaam is
als die schat, en als die parel.
Het vraagt om onderscheidingsvermogen,
te weten wanner wat nodig is,
het vraagt, in Bijbeltaal, om wijsheid dus.
Wijsheid.
Mensen verwarren dat weleens
met geleerdheid of positie,
dan denken ze, ook in de kerk,
dat alleen mensen met een bepaalde opleiding
of met een bepaalde functie
geschikt zijn om leiding te geven
in het kerkelijk werk.
Maar wijsheid is iets anders
het is het vermogen om te onderscheiden
onderscheiden waar het op aan komt
onderscheiden wat er toe doet
onderscheiden wat er nodig is
onderscheiden wat recht is, en wat krom, ook bij jezelf.
In een van de wijsheidsboeken, Spreuken,
wordt het zoeken naar deze wijsheid
ook vergeleken met het zoeken naar zilver
en het speuren naar een verborgen schat
zoals we uit de beginwoorden van deze dienst hoorden.
Dat geeft de gelijkenissen van vandaag
een nog diepere glans en betekenis
zeker als je bedenkt
dat het woord voor voorraadkamer
letterlijk schat-kamer betekent.
Wie het Koninkrijk tot zich neemt
wie Jezus tot zich neemt
wordt zo blij als een kind.
Ook omdat je mag delen in die grote schat
en die parel van onschatbare waarde
die wijsheid heet.
Je mag het al doende leren:
al die oude en nieuwe dingen
uit jouw eigen schatkamer
genieten, gebruiken, inzetten.
In de Bijbel wordt ware wijsheid
altijd verbonden met God.
Dat kunnen we moeilijk anders verwachten
in een boek dat nou eenmaal alles verbindt
met God
en gelukkig weten wij heel goed
dat ook mensen die niet gelovig zijn
uiterst wijs kunnen zijn.
Maar ook in deze oude overtuiging schuilt
een diepe wijsheid
waar we nog steeds ons voordeel mee kunnen doen.
Namelijk dat je wijsheid ten diepste niet leert
uit boeken, van websites, youtube of de krant.
Ware wijsheid leer je ten diepste van de A/ander.
Mensen die jou voorgingen, mensen die je inspireren.
En in geloof kijken wij dan vooral
naar die mens boven alle mensen
Jezus Christus.
Zo blij als een kind
dat kunnen we zijn met iets
maar vooral met Iemand.
Want dan komt er liefde in het spel
dan is er een liefdevolle relatie
waarin je wijsheid leren mag
en onderscheidingsvermogen wordt aangewakkerd.
En vandaag klinkt juist ook het geheim
van zo’n liefdevolle relatie
met Jezus, met God,
door in de verhalen.
Het koninkrijk gaat om veel, om volheid,
om sleepnetten vol vis
om heel de wereld als Gods akker.
Maar het gaat ook om die ene mens
met zijn eigen schat
zijn eigen parel
zijn eigen schatkamer.
Het Koninkrijk draait om gemeenschap
maar vergeet niet de enkeling,
geloven is niet individualistisch
maar wel persoonlijk.
Met een God die
zich ook persoonlijk met jou bezig houdt
‘’Ik zal jou verborgen schatten schenken
diep weggeborgen rijkdommen,
ik heb je bij je naam geroepen’’
klinkt het in Jesaja 45.
Gelovigen door de eeuwen heen
denken bij die verborgen schat
daarom ook
aan die verborgen omgang met God
die onzichtbare en tegelijk aanwezige
liefdesband met God en het goddelijke.
Verborgen
maar te vinden
soms door naarstig te blijven speuren als die koopman
soms door het bij verrassing
aan te treffen als die landarbeider;
dan ontdek je : het was er altijd al
vlakbij
je moest het alleen nog zien.
En ook de verborgen schat vinden
van deze liefdesband :
dat doet iets met je
dan ben je
als een kind zo blij
als een kind
geborgen bij een God
die als een moeder en vader
van je houdt
en van wie je
ware wijsheid leren mag :
een schatkamer vol!
Amen